.jpg)
İnsanların sayısı her geçen gün artıyor. Haliyle tüketimimiz de birebir oranda artıyor. Satın aldığımız eseri tükettikten ya da artık kullanmamaya karar verdikten sonra atıyoruz çöpe ve daha sonra ne olduğunu düşünmüyoruz. Lakin bunu yapınca kendi elimizle dünyayı kirletmiş ve onu kocaman bir çöplüğe çevirmiş oluyoruz. İşte bu noktada geri dönüşüm devreye giriyor ve en azından kirliliği bir noktada önlemeyi hedefliyor.
Koca koca fabrikalar varken benim bir kesim plastiğim mi dünyayı kurtaracak diye düşünmeyin; evet, bir kişinin bile bu bahiste hassas olması demek dünyanın biraz daha pak olması demektir. Bu nedenle satın aldığınız eserlerin üzerindeki geri dönüşüm işaretlerini öğrenmeli ve bu sürece kendi katkılarını sağlamalısınız. Farklı geri dönüşüm işaretlerine ve anlamlarına gelin yakından bakalım.
Geri dönüşüm işaretleri ve manaları:
Mobius Döngüsü:
Pek çok farklı renk ve desende karşımıza çıkan mobius döngüsü, en bilinen geri dönüşüm işaretlerinden bir adedidir. Rengi fark etmeksizin hepsi tıpkı manaya gelmektedir. Üzerinde mobilus döngüsü gördüğünüz bir eser, geri dönüştürülebilir demektir. Lakin eserin geri dönüşüm merkezleri tarafından kabul edileceğinin garantisini vermez. Sanılan tersine üzerinde mobius döngüsü bulunan bir eser, geri dönüştürülmüş materyallerden yapılmış değildir. Yeniden de birtakım eserlerde geri dönüştürülmüş materyalden üretildiği yazısı ile birlikte kullanılmaktadır.
Yeşil Nokta:
Yeşil nokta olarak isimlendirilen geri dönüşüm işareti, mobius döngüsü ile karıştırılsa bile değişik bir manası vardır. Yeşil nokta işareti, üzerinde bulunan eserin geri dönüştürüleceği ya da geri dönüştürülmüş gereçten üretildiği manasına gelmez. Yeşil nokta işareti, üzerinden bulunan eserin üretici firmasının geri dönüşüme mali olarak katkı sağladığını gösterir.
Plastik geri dönüşüm işaretleri:
1-PET Plastik:
Polietilen Tereftalat, kısaca PET olarak bildiğimiz plastik, dünyada ve ülkemizde en yaygın kullanılan plastik çeşitlerinden bir adedidir. Özellikle su ve gibisi içecek şişeleri PET plastikten yapılmaktadır. Tek kullanımlıktır, tekrar tekrar kullanımı insan sıhhatine ziyanlı olarak kabul edilen organizma ve bakteriler oluşturur. PET plastikleri geri dönüştürebilirsiniz fakat tekrar tekrar kullanmanız önerilmiyor.
2-HDPE Plastik:
HDPE kısaltması ile anılan Yüksek Yoğunluklu Polietilen, en sağlam ve inançlı plastik çeşitlerinden bir adedidir. Piknik masaları, deterjan şişeleri, çöp kutuları, yağ şişeleri, park bankları, oyuncaklar ve gibisi daha pek çok gereç HDPE plastik tipinden üretilmektedir. Bu plastik çeşidi sağlamdır, tekrar tekrar kullanılabilir ve geri dönüştürülebilir. Üstelik geri dönüştürülmesi epey ucuz ve kolaydır.
3-PVC Plastik:
PVC kısaltması ile anılan Polivinil Klorür, yumuşak ve epeyce esnek bir plastik tipidir. Bilgisayar kablolarında, plastik borularda, besin ambalajlarında, çocuk oyuncaklarında, evcil hayvan oyuncaklarında, pencere çerçevelerinde, hortumlarda ve daha gibisi pek çok eserde PVC ana materyaldir. Ancak PVC, pek çok toksin sızdırma potansiyeline sahip olduğu için zehirli plastik olarak isimlendirilir. PVC plastik eserler geri dönüştürülemez.
4-LDPE Plastik:
LDPE kısaltması ile anılan Düşük Yoğunluklu Polietilen, başka plastik cinslerine nazaran daha az toksin barındırdığı için daha inançlı bir plastik tipi olarak kabul edilir. Kuru temizleme ambalajları, ekmek poşetleri, mağazalardaki plastik poşetler, çöp tenekesi, yer karosu üzere eserler LDPE plastik kullanılarak yapılır. LDPE plastik tekrar kullanılabilir ve her vakit olmasa da geri dönüştürülebilir. Lakin geri dönüştürülmüş LDPE plastikten üretilen eserler gereğince sert olmazlar.
5-PP Plastik:
PP kısaltması ile anılan Polipropilen; sert, hafif ve ısıya karşı güçlü bir plastik çeşididir. Bilhassa kuru tahıl paketleri üzerinde kullanılarak eserleri nem ve yağ üzere hususlardan uzak fiyat. Çocuk bezlerinde, kovalarda, plastik şişe kapaklarında, katı yağ kaplarında, yoğurt kaplarında ve iplerde Polipropilen yaygın olarak kullanılır. Polipropilen tekrar kullanılabilir ve kolay kolay geri dönüştürülebilir.
6-PS Plastik:
PS kısaltması ile anılan Polistiren; ucuz, hafif ve kolay hal verilebilen bir plastik tipidir. Plastik bardak, yumurta kutusu, plastik çatal, köpük ambalaj ve nakliye kutularında kulanılan köpükler Polistiren plastik tipinden üretilir. Polistiren zayıf ve epeyce hafif bir yapıda olduğu için basitçe kırılarak dağılır. Bu dağılabilir yapısı nedeniyle dünyanın dört bir tarafında sayısız Polistiren kesimi vardır ve deniz canlıları tarafından yutulur. Polistiren geri dönüştürülebilir lakin bu mevzuda pek bir çalışma yapılmaz.
7-Diğer Plastikler:
Bilinen ve yaygın olarak kullanılan plastik çeşitlerinin yanı sıra bir de BPA, Polikarbonat ve LEXAN üzere farklı plastik çeşitleri vardır. 7 sayısı ile sınıflandırılan bu plastik çeşitleri diğerlerinden başka olarak toplanır. Ancak tekrar kullanıma uygun olması ya da geri dönüştürülebilir olması konusunda rastgele bir standart prosedür bulunmamaktadır.
Cam:
İlla atacaksanız her şeyi atın lakin camları kesinlikle saklayın. Şişeler, kavanozlar ve daha kaç cam eserin büyük bir kısmı geri dönüştürülebilir. Cam eserlerin üzerinde bulunan fakat cam olmayan plastik şişe kapağı, metal kavanoz kapağı üzere unsurları ayırarak cam eserleri kendi kümesi içinde geri dönüşüm merkezlerine bırakabilirsiniz.
Alüminyum:
Geri dönüşüm işaretleri ortasında tahminen de en az bilinenlerden bir tanesi alüminyum işaretidir. alu kısaltması altında ve üstünde iki dönüşlü oktan oluşan alüminyum geri dönüşüm işaretini üzerinde gördüğünüz bir eser, geri dönüştürülebilir alüminyum gereçten üretilmiş demektir.
Elektronik Geri Dönüşüm:
Elektronik geri dönüşüm işareti, tahminen de en sık karşılaştıklarımızdan bir adedidir. Hatta telefonunuzu çevirip ardına bakarsanız büyük ihtimalle bu işaret ile karşılaşacaksınız. Elektronik geri dönüşüm işareti bariz bir halde üzerinde bulunduğu eseri çöpe atmamanız gerektiğini zira her bir kesiminin geri dönüştürülebilir olduğunu söyler.
Kompostlanabilir:
Sık sık pek çok farklı eser üzerinde karşılaşsak bir dikkat etmediğimiz geri dönüşüm işaretlerinden biri olan kompostlanabilir işareti, üzerinde bulunduğu eserin EN 13432/14955 Avrupa standardı kapsamında kompostlanabilir olduğu manasına gelir. Yani bu işaretin üzerinde bulunduğu eser kendi kendine ya da özel süreçler sonucu tabiatta yok olacaktır.
Kağıt:
Pek sık görmesek de Ulusal Kağıt Tüccarları Birliği patenti ile kullanılan kağıt geri dönüşüm işareti damgası, üzerinde bulunduğu eserin en az %50 oranında atık kağıtlar kullanılarak üretildiği manasına gelir.
Dünyamızın giderek kirlendiği bugünlerde değerini tekrar tekrar anladığımız geri dönüşüm için kullanılan farklı işaretleri inceledik ve kısaca bu işaretlerin manalarından bahsettik. Geri dönüşüm hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
